Οι Ιδιωτικές Κεφαλαιουχικές Εταιρίες (ΙΚΕ), γνωστές και ως «εταιρίες του ενός ευρώ»,  οι οποίες, λόγω του ελάχιστου κόστους που απαιτείται για τη σύστασή τους και της απλοποίησης της λειτουργίας τους, καλύπτουν τις ανάγκες της μικρομεσαίας επιχείρησης με την ίδρυση ενός πιο ευέλικτου και απλού εταιρικού τύπου και αρκετά συχνά αποτελούν την επιλογή αυτών που θέλουν να συστήσουν μία εταιρεία.

Η εταιρική αυτή μορφή θεσπίστηκε  με τον Ν. 4072/2012 (ΦΕΚ Α’ 86 , άρθρα 43-120) και έχει τα ακόλουθα βασικά γνωρίσματα:

Σύσταση

Η ΙΚΕ μπορεί να συσταθεί και με ιδιωτικό έγγραφο από ένα ή περισσότερα πρόσωπα μέσω της αρμόδιας Υπηρεσίας μίας Στάσης του ΓΕΜΗ. Η σύσταση της ΙΚΕ γίνεται υποχρεωτικά με συμβολαιογραφική πράξη μόνο αν αυτό επιβάλλεται από ειδική διάταξη νόμου, όπως όταν εισφέρεται στην ΙΚΕ δικαίωμα επί ακινήτου. Εφόσον ο φάκελος με τα υποβαλλόμενα δικαιολογητικά είναι πλήρης, η σύσταση της ΙΚΕ γίνεται αυθημερόν.

Με την καταχώρηση της  ΙΚΕ στο ΓΕΜΗ , αυτή αποκτά νομική προσωπικότητα. Η ΙΚΕ υποχρεούται να αποκτήσει εταιρική ιστοσελίδα εντός μηνός από τη σύστασή της. Όλες οι τροποποιήσεις του καταστατικού (π.χ. εταιρικών μεταβολών, αλλαγής διεύθυνσης, σκοπού κλπ) δημοσιεύονται αποκλειστικά διαμέσου του Γενικού Εμπορικού Μητρώου (Γ.Ε.ΜΗ) ή της εταιρικής ιστοσελίδας, χωρίς την παρουσία συμβολαιογράφου και την υποχρέωση δημοσίευσης σε ΦΕΚ. Τέλος, η διάρκεια της ΙΚΕ είναι ορισμένου χρόνου και εάν δεν ορίζεται στο καταστατικό, θεωρείται δωδεκαετής .

Κατώτατο όριο κεφαλαίου ενός (1) ευρώ

Το καταβαλλόμενο κεφάλαιο σύστασης μπορεί να ανέρχεται στο ελάχιστο ποσό του ενός (1) ευρώ, που αντιστοιχεί  σε ένα εταιρικό μερίδιο.

Έδρα

Η ΙΚΕ έχει την έδρα της στον τόπο που αναφέρεται στο καταστατικό της, αλλά δεν υποχρεούται να έχει την καταστατική της έδρα στην Ελλάδα. Επίσης,  δεν είναι απαραίτητο να συμπίπτει η καταστατική έδρα με την πραγματική έδρα της ΙΚΕ.

Διαχειριστής

Διαχειριστής της ΙΚΕ μπορεί να είναι μόνο φυσικό πρόσωπο , εταίρος ή μη.

Σκοπός της ΙΚΕ

Όπως ορίζει ό Νόμος, η ΙΚΕ μπορεί να ασκεί κάθε είδους επιχειρηματική δράση, εκτός εκείνων των δραστηριοτήτων για την άσκηση των οποίων έχει ορισθεί από τον νόμο αποκλειστικά άλλη εταιρική μορφή. Η ΙΚΕ μπορεί να έχει ως αντικείμενο και σκοπό μη εμπορικό, αλλά εάν ο σκοπός της είναι παράνομος ή αντίκειται στη δημόσια τάξη κηρύσσεται άκυρη με απόφαση του δικαστηρίου.

Επωνυμία της ΙΚΕ

Τα σχετικά άρθρα του Νόμου επίσης ορίζουν τα ακόλουθα: Η επωνυμία της ΙΚΕ σχηματίζεται είτε από το όνομα ενός ή περισσότερων εταίρων είτε από το αντικείμενο της επιχείρησης που ασκεί. «Φανταστική» επωνυμία είναι, επίσης, επιτρεπτή. Στην επωνυμία πρέπει να περιέχονται οι λέξεις ολογράφως «Ιδιωτική Κεφαλαιουχική Εταιρεία» ή σε συντομία «ΙΚΕ». Αν η εταιρεία είναι μονοπρόσωπη, στην επωνυμία προστίθεται και η λέξη «Μονοπρόσωπη». Στην αγγλική γλώσσα προστίθενται οι λέξεις «Private Company» ή η ένδειξη «PC» και στη μονοπρόσωπη οι λέξεις «Single Member Private Company» .

Ευθύνη εταίρων

Για τις εταιρικές υποχρεώσεις ευθύνεται μόνο η εταιρεία με την περιουσία της. Εξαίρεση υπάρχει μόνο για τους εταίρους που έχουν εισφέρει εγγυητικές εισφορές που ευθύνονται για τα εταιρικά χρέη μέχρι του ποσού που έχουν εγγυηθεί.

Συνεπώς, κατά αυτό τον τρόπο, η Ι.Κ.Ε. πλεονεκτεί έναντι των άλλων εταιρικών μορφών καθώς παρουσιάζει μία ευελιξία σε σύγκριση με τις προσωπικές εταιρείες, (ΟΕ-ΕΕ) , όπου ο ομόρρυθμος εταίρος ευθύνεται απεριόριστα και εις ολόκληρον για τα χρέη της εταιρείας.

Εισφορές εταίρων

Ειδικότερα οι εισφορές των εταίρων της ΙΚΕ μπορεί να είναι τριών ειδών : (α) κεφαλαιακές εισφορές σε μετρητά ή σε είδος , που σχηματίζουν το εταιρικό κεφάλαιο, (β) εξωκεφαλαιακές εισφορές, οι οποίες συνίστανται σε παροχές που δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο κεφαλαιακής εισφοράς, όπως απαιτήσεις που προκύπτουν από την ανάληψη εκτέλεσης εργασιών ή παροχής υπηρεσιών) και (γ) εγγυητικές εισφορές, οι οποίες συνίστανται στην ανάληψη ευθύνης έναντι των τρίτων για χρέη της εταιρείας μέχρι το ποσό που ορίζεται στο καταστατικό . Η αξία των εν λόγω εισφορών καθορίζεται στο καταστατικό.

Η ποικιλομορφία του τρόπου με τον οποίο καταβάλλονται οι εισφορές αποτελεί μία από τις βασικότερες καινοτομίες της ΙΚΕ και εισάγει μία εξαίρεση στην έως και σήμερα υποχρέωση που υπάρχει στις λοιπές εταιρικές μορφές  για την καταβολή εισφορών μόνο σε μετρητά και σε είδος.

Τα εταιρικά μερίδια και η μεταβίβασή τους

Όλα τα είδη εισφορών (κεφαλαιακών – εξωκεφαλαιακών – εγγυητικών) διαιρούνται σε εταιρικά μερίδια της αυτής ονομαστικής αξίας. Όμως, σε κάθε εταιρικό μερίδιο αντιστοιχεί ένα μόνο είδος εισφοράς (είτε κεφαλαιακής είτε εξωκεφαλαιακής είτε εγγυητικής). Δεν είναι δυνατό το ίδιο μερίδιο να αντιστοιχεί κατά ένα μέρος της αξίας του π.χ. σε κεφαλαιακή και κατ’ άλλο μέρος σε εξωκεφαλαιακή ή εγγυητική εισφορά. O αριθμός των μεριδίων κάθε εταίρου είναι υποχρεωτικά ανάλογος προς την αξία της εισφοράς του. Δεν απαιτείται να εμφανίζονται σε μία ΙΚΕ και τα τρία είδη εισφορών ή στην ίδια αναλογία. Oι εταίροι μπορούν να επιλέξουν ένα κεφαλαιουχικό σχήμα, με αποκλειστικά και μόνο κεφαλαιακές εισφορές ή να διαμορφώσουν στο καταστατικό ένα σύστημα με έντονα προσωπικά στοιχεία, όπως παροχή εργασίας και ανάληψη ευθύνης για τα χρέη της εταιρείας. Στην ΙΚΕ πρέπει να υπάρχει τουλάχιστον ένα εταιρικό μερίδιο που να εκπροσωπεί κεφαλαιακή εισφορά.

H μεταβίβαση των εταιρικών μεριδίων που αντιστοιχούν σε όλα τα είδη των εισφορών ­είτε εν ζωή είτε αιτία θανάτου­ είναι ελεύθερη. Ομως, εταίρος με μερίδια που αντιστοιχούν σε εξωκεφαλαιακή ή εγγυητική εισφορά, που δεν έχει εξ ολοκλήρου καταβληθεί, δεν επιτρέπεται να μεταβιβάσει τα μερίδιά του αυτά, εκτός αν εξαγοράσει τις υποχρεώσεις του. Υπόψη, όμως, και οι διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 13 του Ν. 2238/94, που προβλέπουν ότι πριν από τη μεταβίβαση εταιρικών μεριδίων υπάρχει υποχρέωση υποβολής στην οικεία ΔOY δήλωσης απόδοσης του φόρου, με συντελεστή 20%, επί του κέρδους ή της ωφέλειας που πραγματοποιεί ο μεταβιβάζων.

Ασφάλιση μελών και διαχειριστών ΙΚΕ

Στην ασφάλιση του ΟΑΕΕ υπάγονται α) υποχρεωτικά οι διαχειριστές της ΙΚΕ και β) ο μοναδικός εταίρος μονοπρόσωπης ΙΚΕ και β) προαιρετικά, οι εταίροι της πολυπρόσωπης ΙΚΕ.

Φορολογία της ΙΚΕ

Στα κέρδη που διανέμουν οι ΙΚΕ (τα οποία έχουν φορολογηθεί στην πηγή με συντελεστή 26% κατά τα άνω) γίνεται παρακράτηση φόρου με συντελεστή δέκα τοις εκατό (10%). Με την παρακράτηση αυτή εξαντλείται η φορολογική υποχρέωση των δικαιούχων για παραπάνω εισοδήματα. O φόρος που παρακρατήθηκε αποδίδεται στην οικεία ΔOY εφάπαξ με δήλωση που υποβάλλεται μέσα στον επόμενο μήνα από αυτόν, στον οποίο έγινε η παρακράτηση.